Żuchwa, inaczej nazywana też szczęką dolną, jest kością umożliwiającą nam ruchy twarzy niezbędne podczas mówienia i jedzenia. Jest to kość nieparzysta, składająca się z trzech głównych części: trzonu, w którym znajdują się dolne zęby oraz gałęzi i kąta żuchwy. Ze względu na rolę jaką odgrywa podczas podstawowych czynności związanych z mówieniem i żuciem, jest to bardzo ważna część układu kostnego człowieka, zdarza się jednak, że ulega ona złamaniu. Poniżej znajdują się informacje, na temat tego jak objawia się złamana żuchwa oraz jak powinno wyglądać postępowanie i leczenie w takim przypadku.
Do złamania żuchwy może dojść w skutek urazu, najczęściej podczas wypadku komunikacyjnego, bójki lub uprawiania sportu. Ale przyczyną mogą być również choroby osłabiające kości, takie jak osteoporoza. Jak w przypadku każdego złamania, możemy spotkać się z różnego rodzaju złamaniami żuchwy: ze względu na stopień pęknięcia kości, może to być złamanie pełne lub niepełne; a ze względu na ilość pęknięć wyróżniamy złamanie pojedyncze, podwójne, a nawet wieloodłamowe.
Złamana żuchwa najczęściej objawia się bardzo silnym bólem, nasilającym się jeszcze podczas prób poruszania szczęką, zniekształceniem dolnej części twarzy i utrudnionym jej poruszaniem. Ponadto występuje obrzęk, który jest przyczyną kłopotów z połykaniem śliny i oddychaniem, a nawet zablokowaniem górnych dróg oddechowych. Podczas złamania żuchwy najczęściej utrudnione jest mówienie, często występuje też krwawienie i utrata lub złamania zębów.
Podczas podejrzenia złamania żuchwy niezbędna jest interwencja lekarza, natomiast pierwsza pomoc polega na usadzeniu przytomnej osoby poszkodowanej w pozycji pochylonej do przodu, jeśli zaś mamy do czynienia z utratą przytomności, kładziemy rannego w pozycji bocznej bezpiecznej.
Podczas diagnozowania złamania tej kości, niezbędne jest drobiazgowe badanie i wykonanie zdjęć rentgenowskich, a czasami nawet tomografii komputerowej lub innych badań specjalistycznych. Aby gojenie przebiegało prawidłowo, konieczne jest odpowiednie nastawienie żuchwy i unieruchomienie odłamków kostnych. Ma to na celu spowodowanie jak najszybszego zrostu kości i powrót poszkodowanego do pełni sprawności. Jest to jednak proces długotrwały i uciążliwy dla pacjenta, unieruchomienie żuchwy może trwać bowiem nawet do ośmiu tygodni, podczas których obowiązuje dieta płynna oraz szczególna dbałość o higienę jamy ustnej.
Podczas leczenia złamań żuchwy stosuje się różne metody, dobierane indywidualnie do sytuacji danego pacjenta. Może być to leczenie chirurgiczne, z zastosowaniem metalowych mikropłytek czy leczenie zachowawcze przy zastosowaniu różnego rodzaju szyn oraz leczenie kombinowane, składające się z połączenia tych dwóch metod.
Jak większość urazów, także złamana żuchwa może prowadzić do powikłań, szczególnie jeśli jest nieleczona lub leczona niewłaściwie. Do najczęstszych powikłań zalicza się zrastanie się odłamków w niewłaściwej pozycji, zaburzenia zgryzu, niewłaściwości rozwoju kości twarzy, a także zesztywnienie stawu skroniowo-żuchwowego. Zdarzają się również utraty zębów w linii złamania.