Zatrzymany ząb to zaburzenie prawidłowego usytuowania zęba w tkance kostnej szczęki lub żuchwy. Może ono powodować m.in. stan zapalny w jamie ustnej pacjenta oraz doprowadzić do wad zgryzu. Nieprawidłowość ta najczęściej spotykana jest w przypadku ósemek, czyli zębów mądrości. Rozwiązaniem tego problemu jest wykonanie zabiegu chirurgicznego usunięcia zęba zatrzymanego.
Zatrzymany ząb – kogo dotyczy ten problem?
W stomatologii określa się, że zęby zatrzymane występują, gdy ich korona nie została w pełni wyrżnięta. Może nieznacznie wystawać ponad powierzchnię dziąsła lub też całkowicie znajdować się w tkance kostnej szczęki. Zaburzenie to dotyczy dzieci, u których zbyt późno wypadły zęby mleczne, takie jak kły, jedynki i dwójki. Jednak najczęściej ząb zatrzymany odnosi się do ósemek. Wyrzynają się późno, miedzy 17 a 21 rokiem życia. Jeśli nie wyrastają, a pacjent czyje ból, pojawia się obrzęk i stan zapalny dziąsła, wtedy należy udać się na wizytę do stomatologa, żeby zaplanować chirurgiczne usunięcie zęba zatrzymanego.
Jakie są przyczyny i konsekwencje zatrzymania zębów?
Zatrzymany ząb mądrości (ząb trzonowy) najczęściej wynika z braku miejsca w łuku zębowym. Do przyczyn zalicza się również niedobory witamin A i D oraz zmiany hormonalne. Przy pierwszych niepokojących objawach warto udać się do gabinetu stomatologicznego. Zaniedbania wywołują przykre konsekwencje dla korony lub korzeni zębów sąsiednich oraz prawidłowego funkcjonowania jamy ustnej. Ząb zatrzymany może powodować nieprawidłowy zgryz i wykrzywienie innych zębów, a także stłoczenia. Pojawiają się zaburzenia we właściwym funkcjonowaniu stawu skroniowo-żuchwowego, stany zapalne, torbiele i zakażenia w okolicy dziąsła. Występują też dolegliwości bólowe w kieszeniach kostnych.
Jak przygotować się do zabiegu usunięcia zęba zatrzymanego?
Ekstrakcja zęba zatrzymanego jest zabiegiem bardziej skomplikowanym od zwykłego usunięcia podczas rutynowych zabiegów przeprowadzanych w gabinetach stomatologicznych. Dlatego dla dokładnej oceny sytuacji wymagana jest szczegółowa diagnostyka. W jej ramach stomatolog może zlecić wykonanie zdjęcia RTG, zdjęcia panoramicznego lub też tomografię komputerową CBCT. Na podstawie wyników badań można dokładnie zaplanować zabieg.
Operacyjne usuwanie zębów zatrzymanych
Mimo, że zęby zatrzymane są w pełni wykształconymi zębami, to lekarz może zdecydować o ich usunięciu. Zabieg ekstrakcji wykonuje chirurg stomatolog. Przeprowadzany jest w znieczuleniu miejscowym, chociaż zdarzają się przypadki, że pacjent poddawany jest narkozie. Operacja polega na nacięciu błony śluzowej dziąsła powyżej zatrzymanego zęba przy pomocy specjalnego noża. Specjalista używa też wierteł ułatwiających i przyspieszających przeprowadzenie zabiegu. W kolejnym etapie następuje odsłonięcie zatrzymanego zęba po tzw. odwarstwieniu płatu śluzówkowo-okostnego. Ząb w zależności od stopnia skomplikowania ułożenia, zostaje wyjęty w całości lub też we fragmentach. Następnie ranę należy dokładnie oczyścić i zabezpieczyć szwami na wykonanym wcześniej cięciu.
Po zabiegu przez 2-3 dni może się utrzymywać ból, a także obrzęk w obrębie miejsca wyjęcia zęba. Pacjent zazwyczaj w tym czasie przyjmuje antybiotyk, a także leki przeciwbólowe, żeby móc normalnie funkcjonować. Zaleca się też płukać ranę preparatem zwalczającym bakterie i używać szczoteczek z miękkim włosiem, przeznaczonych dla osób po zabiegach tego typu. Warto także stosować tzw. miękką dietę.
Wskazania do usunięcia zębów zatrzymanych
Głównym wskazaniem do ekstrakcji jest położenie zęba poza łukiem zębowym oraz nacisk na sąsiedni ząb. Zaburzenie może też spowodować dolegliwości bólowe oraz złamanie kości zarówno szczęki, jak i żuchwy. Usunięcie zęba zatrzymanego należy wykonać, żeby zapobiegać powstaniu torbieli wokół korony, chorobom przyzębia i zakażeniu kieszonki dziąsłowej. Istotne jest też to, że nieprawidłowości wpływają również na zanik korzenia zęba sąsiedniego. Niekiedy ekstrakcję wykonuje się także po to, żeby przeprowadzić leczenie ortodontyczne, odbudowę zęba, a także w celach estetycznych.
Najczęstsze powikłania podczas ekstrakcji zębów zatrzymanych
- Otwarcie zatoki szczękowej – po usunięciu zęba może nastąpić połączenie jamy ustnej z zatoką szczękową, co prowadzi do zapalenia zatok, a w skrajnych przypadkach do ropnia mózgu.
- Uszkodzenia nerwu czuciowego znajdującego się w zębodole dolnych zębów mądrości – konsekwencją mogą być zaburzenia w odczuwaniu bólu i temperatury, a nawet porażenie mięśni.
- Uszkodzenia koron oraz korzeni sąsiednich zębów – w jego wyniku dochodzi do ich całkowitego obumarcia.
